Binnen enkele dagen zal voor het eerst in 50 jaar in het huis waarin ik woon, geen Standaard op de deurmat vallen. De wildgroei van podia voor vanuit ethisch oogpunt dubieuze schrijfsels als de in de weekendkrant van 25/9 gepubliceerde opinie ‘Het genot van de afwijzing’, van de hand van ex-ombudsman van De Standaard en auteur Tom Naegels (in zijn tweewekelijkse column met de niet mis te verstane naam ‘Op de kop’), zonder een eerlijk tegenwicht van andere ideeën rond hetzelfde thema, alternatieve strategieën op basis van hetzelfde onderzoeksmateriaal, andere wetenschappelijke, psychologische, … inzichten, en dat in een volgehouden sequens van nu al meer dan een jaar, stuit me erg tegen de borst. Het lijkt alsof de spelregels van een samenleving die verdraagzaamheid in het vaandel beweert te voeren, plotsklaps, zonder verwittiging en – nog het ergst van al – schijnbaar onomkeerbaar werden aangepast.

Neem de introductie: ‘De antivaxers zijn nu de derde groep, na de radicale moslims en de kiezers van Vlaams Belang, die zich weigert aan te passen aan de dominante cultuur. Uit die gelijkenis valt iets te leren.’

Nu vraag ik u: sinds wanneer is een medisch staatsbeleid dat nauwelijks reflectie tolereert, ‘dominante cultuur’? ‘Dominant’, ja. Helaas. Maar ‘cultuur’?? Sinds wanneer zijn mensen met een van die zogenoemde dominante cultuur afwijkend idee rond (in dit specifieke geval) de doeltreffendheid van massavaccinatie, systematisch ‘asociaal’ (wat verder in de tekst) en zonder verdere beraadslaging laat staan bedachtzaamheid goed voor een plaatsje in de eregalerij der Officieel Verketterden, meer bepaald ‘racisten’ en ‘fundamentalisten’? En dat terwijl de meesten van hen absoluut geen ‘antivaxers’ zijn, maar mensen die enkel de Covidvaccins en hun massale uitrol in vraag stellen, veelal wegens te jong en dus te kort getest, een criterium dat 1,5 jaar geleden nog betekenis had? Sinds wanneer mag wie dat in herinnering poogt te brengen en tegelijkertijd mee nadenkt over andere manieren om een pandemie de baas te kunnen, worden aangeduid als behorend tot ‘een recalcitrante subcultuur’ (ook in de tekst)? Een soort weerspannige tegenstribbelaar dus. Een stout kind dat niet wil luisteren, zoiets.

Wanneer een groep mensen in onze samenleving die niet meegaat met de idee dat – ik parafraseer de auteur – dé wetenschap bestaat, dé feiten voor zich spreken en maar tot 1 besluit kunnen leiden, en dat elke andere lezing, interpretatie, onderzoek van de feiten of uitgangspunt ‘onzin’ (sic) is die simpelweg ‘niet inpasbaar is in hun wereldbeeld’ (ook sic), vrolijk gelabeld worden als ‘genietend van de afwijzing’, dan maak ik me grote zorgen.

Beste Tom Naegels, om in jouw gevoelsmatige biotoop te blijven: 10/10 voor het oppoken van de nu al zo wijd verspreide polarisering in de bevolking. In combinatie met de langdurig gepropageerde angst die we ook niet 1, 2, 3 zullen afgeschud krijgen en de opgelegde isolatie die ons verre van dichter bij elkaar bracht, is dat een te duchten cocktail. Terwijl we met zijn allen schieten op de sociale media – waar mensen niet meer naar elkaar luisteren, zo wordt algemeen gedebiteerd, maar er genoegen in scheppen elkaar van achter hun veilige scherm genadeloos af te maken zonder kennis van zaken, zou je verwachten dat wat in mijn kindertijd de kwaliteitskranten werden genoemd, een extra inspanning zouden doen om behalve neutraal te berichten de deontologische code voor journalistiek werk toch een beetje in de gaten te houden. Vandaag vind ik geen van beide missies nog helder terug. Terwijl op diezelfde sociale media én in de reguliere pers wetenschappers die een carrière lang als experten golden in hun vakgebied, systematisch worden geweerd – het is een stilaan lachwekkend va et vient in wat intussen gemoedelijk bv. de Facebookgevangenis wordt genoemd – zodra ze een noot zingen die niet in het songbook van de ‘dominante cultuur’ genoteerd staat, krijgen individuen als de auteur van het hier geciteerde stuk in De Standaard (maar die is niet de enige ‘kwaliteitskrant’ waar ze zich ophouden) de ene na de andere vrijgeleide om doelbewust en ongestraft twist, haat en nijd te zaaien. Misschien moet Tom Naegels eens een boek schrijven over dát onderwerp. Dan kan hij zijn woorden en gedachten wat langer wikken en wegen. Het zou de waarde van zijn stem in de publieke opinie alleen maar ten goede komen. Misschien durft hij dan zelfs wat tijd nemen voor een kopje koffie met de progressief-esotherische kennis uit zijn verhaal, wie weet misschien zelfs met haar in gesprek gaan. De Dries Van Langenhove-episode, het ‘bewijs uit het ongerijmde’ in zijn redenering, zou in diezelfde beweging dan vervangen kunnen worden door een echte dialoog met een levend voorwerp van zijn vooroordelen.

Van echt luisteren is nog nooit iemand gestorven. Het levert altijd verbinding op en een warmere wereld. Als inzet kan dat tellen.

Elisa Candela (schrijfster), Leuven