Factcheck: Neen, de coronabetoging was niét extreemrechts, en haar woordvoerster evenmin.
Zondag was er een sterk gemediatiseerde betoging in Brussel, een Mars voor Vrijheid, tegen de coronapas, en voor een menselijker en logischer gezondheidsbeleid. De betoging werd georganiseerd door meer dan twintig verschillende losse collectieven uit het ganse land, en leek één grote waaier van diversiteit, zowel qua bottom-up organisatie, als qua opkomst. En die opkomst was behoorlijk groot. 35.000 aanwezigen volgens de politie, misschien wel het dubbele volgens sommige aanwezigen. Gemobiliseerd buiten de klassieke media om.
Er braken naar het einde toe wat relletjes uit, al dan niet geprovoceerd door de aanwezige politie (die aanwezig was in uniform én in ongure kledij), die duizenden rustige betogers ongevraagd besproeide met waterkanon en traangas. De meeste media waren het erover eens dat de relletjes, al dan niet uitgelokt, werden gevoerd door enkele tientallen professionele zwartgemaskerde jongemannen, mogelijks uit het hooliganmilieu. De media maakten over het algemeen wel duidelijk dat 99% van de betogers vreedzaam waren, en een hele waaier aan boodschappen mee brachten. En er waren vast en zeker ook Vlaamse vlaggen.
Zondag stond Vooruit-voorzitter Conner Rousseau nog behoorlijk alleen met zijn Tweet.
Die tweet viel immers in het geheel niet te rijmen met de honderden foto's en filmpjes van de kleurrijke, geweldloze mensenmassa die Brussel die koude zondagnamiddag bezocht. Politoloog Stefan Walgrave (Universiteit Antwerpen) liet maandag optekenen: "Het ging niet om een linkse of rechtse betoging, maar tegen het systeem, de elite en de politiek (…) Tot nu toe zou je kunnen zeggen dat er weinig politiek was. Nu zie je voor het eerst een zichtbare beweging die zich tegen het beleid kant. Als de pandemie nog lang duurt, wordt dit een kracht om mee rekening te houden." Ook het persbericht van de organisatoren sprak van een brede waaier binnen het politieke spectrum dat aanwezig was. Net als de verschillende versies van de digitale flyer voor de Mars voor de Vrijheid.
Diezelfde maandag mocht één van de woordvoersters van de betoging, de 21-jarige Sarah Melis, haar entree maken in De Afspraak, waarbij ze het VLD-voorzitter Egbert Lachaert niet bepaald makkelijk maakte. De aanwezig ex-rector Rik Torfs ondersteunde trouwens geregeld haar mening. De dag daarna, op dinsdag 23 november, begint er een flink offensief op sociale media. BV Marc Van Ranst suggereert op zijn Twitterlijn duidelijk dat “de organisatie” van de Mars voor Vrijheid extreemrechts is. Het artikel waar hij naar verwijst, linkt eveneens woordvoerster Sarah aan de bekende rechtse organisatie Schild & Vrienden. En dit via de nieuwe en ietwat mysterieuze groep Feniks, die zich als groepje had aangesloten bij Samen voor Vrijheid, het pluralistische platform achter de organisatie. Een deel van deze Feniks-mensen, was mee steward op de betoging. Sarah werd gefotografeerd met een Feniks-trui.
Meteen kwam er op social media een kleine lawine aan verdachtmakingen. Was de Mars voor Vrijheid dan toch extreemrechts, zoals mensen als MVR al zo’n anderhalf jaar toeteren? En was 'de' jonge, charismatische woordvoerster ook van dattum? Het bewuste artikel komt van een website, die de bewegingen van extreemrechts in Vlaanderen wat tracht in kaart te brengen. Op zich een nobel doel, me dunkt. Nie wieder faschismus. In het artikel legt men een aantal linken tussen de Schild en Vrienden groep van VB-kamerlid Dries van Langenhove, en die nieuwe, mysterieuze groep Feniks, die alvast een eigen Facebookpagina, logo én uniforme truien heeft. Dries VL is op social media heel actief, zowel in het, naar mijn mening, aanzwengelen van polarisering in onze samenleving tussen verschillende etnisch-religieuze gemeenschappen, als in het onderuithalen van het huidige gezondheidsbeleid, met als focus de aanpak van het coronavirus. In het laatste kan ik hem af en toe goed volgen, in het eerste ab-so-luut niet. Dat maakt mij zijn bondgenoot nog niet. Integendeel. Ik ben mijn ganse leven al actief geweest in het ondersteunen van een samenleving vol diversiteit. En om maar meteen Godwin erbij te halen: “’t is niet omdat Hitler een vegetariër was, dat alle vegetariërs….”. Is het mogelijk dat DVL op een slinkse manier aan ‘entrisme’ wil doen in een pluralistische beweging als de huidige beweging tegen coronapas, verplichte vaccinatie en voor een ander gezondheidsbeleid? Dat hij hiermee zieltjes wil winnen voor zijn politieke project? En dat hij daarvoor bepaalde dekmantelorganisaties gebruikt? Dat is zeer goed mogelijk. Entrisme is trouwens een methode die extreemlinks in Vlaanderen ook geregeld succesvol toepaste in een aantal bewegingen (zoals vrede en klimaat). En het feit dat verholen sympathisanten van Schild & Vrienden mogelijks in groep zich als stewards van zo'n coronabetogingen willen voorstellen, stemt absoluut tot voorzichtigheid en waakzaamheid. Nader onderzoek en in eerste instantie dialoog met de mensen achter Feniks lijkt me aangeraden. Zij moeten hier gehoord in kunnen worden.
Het kapen van bewegingen is evenwel iets van alle tijden, zowel door links als rechts, en waakzaamheid is steeds geboden. Zeker en vast ook de volgende maanden, wanneer steeds meer mensen zich zullen afkeren van het huidige coronabeleid, dat veel te hard aan het inhakken is op welzijn en economie. Mensen willen een écht duurzaam gezondheids- en welzijnsbeleid, en die roep klinkt steeds luider, zowel van linkerzijde als rechterzijde. En misschien vooral, van honderdduizenden burgers die zich momenteel 'apolitiek' noemen, of 'links noch rechts'. In het verleden zagen we ook succesvolle bewegingen als de andersglobalisten, de vredesbeweging, de groene beweging, de Witte Mars, de gele hesjes, etc. Stuk voor stuk bewegingen waar geen enkel politiek etiket op te plakken valt. Hoofdorganisator Ezra Armakye van Samen voor Vrijheid, het losse collectief dat de betoging mee trok, liet op zijn Facebook het volgende optekenen: “Mijn naam is Ezra Armakye, mijn halve roots liggen in Ghana. Als hoofdverantwoordelijke van Samen Voor Vrijheid sta ik voor het fusioneren van gelijkstemden betreffende onze democratie. Ik heb geen enkele band met Feniks. Ik heb géén enkele band met Schild voor Vrienden. Feniks is net zoals andere organisaties gefusioneerd onder het mom 'Samen voor Vrijheid'. Ik heb geen enkele politieke voorkeur anders had je me dat wel horen zeggen. Het feit dat ik geen enkele voorkeur heb in de huidige Belgische partijen is omdat ze voor mij allen onverantwoord omgaan met het feit dat wij vandaag de dag actie moeten ondernemen. Partijen zoals Vlaams Belang stuurde zelf in een bericht naar mij dat ze niet voor verplichte vaccinatie staan maar wel voor de vaccinatiegraad. Dit is voor mij toch nog buigen voor een communistisch beleid. Ik heb Dries van Langenhove nog nooit gesproken of enigszins aandacht besteed aan Schild en Vrienden. Ik heb geen oordeel over Dries en doe persoonlijk afstand van elke samenwerking met Vlaams Belang. Ik spreek niet voor andere members van Samen voor Vrijheid want dat doet er niet toe. Wij vinden ons samen in wat er genoodzaakt is hier in België.” Er kwam nadien ook nog een geïmproviseerd persbericht aan te pas.
En Sarah Melis, één van de woordvoersters, en present in De Afpraak, verklaarde aan mij het volgende: “Ik zou liefst hebben dat er geen aandacht meer aan besteed wordt, want dat tast ons fragiele verzet alleen aan en is ook gewoon een regelrechte leugen op mijn naam. Ik ben absoluut geen lid van feniks of Schild en Vrienden. Ik heb geen links gedachtegoed maar ook geen rechts, ik ben in wezen vrij apolitiek. Iedereen die tegen de coronapas is, is welkom bij ons. Ik was niet echt gekleed op het weer en vroeg of ik een trui mocht hebben van feniks (deel van de stewards). Wij hadden NOOIT gedacht dat ik zoveel aandacht zou krijgen, de betoging zelf ook niet.” Moraal van het verhaal: tracht deze volksbeweging voor een ander en menselijker coronabeleid alsjeblieft niet in één of andere politieke hoek te zetten. Dit zou de waarheid immers flink oneer aandoen. Tracht de critici van het coronabeleid ook niet te labelen als extreemrechts of gewelddadig of dom. Zo'n framing komt enkel maar terug als boomerang in het gezicht van de kwaadsprekers. Dit is een groeiende en improviserende burgerbeweging, temidden van censuur, verdachtmakingen en repressie, en mét groeipijnen. Het zou wél fijn zijn mocht er ook vanuit klassiek links wat meer aansluiting worden gevonden op de terechte verzuchtingen van een groot deel van onze bevolking. De PVDA keert zich alvast tegen de coronapas, en Groen lijkt nu ook wat meer te twijfelen aan het nut en de ethiek van verplichte prikken. Bij Vooruit lijkt het iet of wat hopeloos voorlopig. Hopelijk voelen die echter steeds meer de druk van hun basis en lokale mandatarissen, die voelen dat dit coronabeleid com-pleet is doorgeschoten, en precies veel minder het algemeen belang dient, dan wel specifieke belangen. En dat is echt niet okay. Toch niet voor échte socialisten, me dunkt. Gelukkig rijst een gigantische regenboog aan burgers en collectieven op, voorbij rang en stand, over alle religies en achtergronden heen.
En lààt ons nu eindelijk eens zij aan zij lopen met mensen van vlees en bloed, zonder hen vast te pinnen op hun stemgedrag. Zolang wij in deze beweging opkomen voor meer menselijkheid, meer zorg, meer solidariteit, kan de politieke kleur mij gestolen worden. Toch zolang men politieke karikaturen blijft maken van elkander, en zolang het uitspelen van links tegen rechts eenvoudige mensen elkaar doet haten, in plaats van zij die momenteel aan de touwtjes trekken. Al wie zondag op straat kwam, gruwt trouwens van autoritarisme en totalitarisme in al haar vormen, zij het nu het 'linkse' social-creditsysteem van China, als de 'rechtse' neoliberale Nieuw Normaal van groepen als het Wereld Economisch Forum. Althans, zo bekijk ik de zaken momenteel. GVH schrijft het evenwel veel mooier, en reikt ons een houvast voor de verdere onstuitbare bewegingsopbouw voor een mooiere en rechtvaardiger wereld: "De oplossing is volgens mij niet dat we nu hele facties of groepen (als groep) verwelkomen, wel dat we de hand reiken aan élke mens (als Mens) en dat we met z'n allen de oude gewaden (vooral de partij- en ideologische gewaden) afleggen. Dat vergt een radicaal nieuwe manier van denken. Een mentale tabula rasa in het politieke denken."
FACTCHECK:
Over Feniks is het laatste woord nog niet geschreven. Is het een dekmantel van Schild & Vrienden? Dat zal wachten zijn op een antwoord van de mensen van Feniks zelf, die ik hier dan meteen publiceer.
Feniks is absoluut niet de organisator van de Mars voor Vrijheid. Dat waren er meer dan twintig, van heel diverse achtergronden. Die betoging werd dus niét georganiseerd door Extreemrechts.
Sarah Melis is geen lid van Feniks, en is ook niet extreemrechts.
Marc van Ranst liegt en polariseert, weeral.
Factcheckt overgenomen van The Human Side: